[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Sokrates jest człowiekiem
ergo: Sokrates jest śmiertelny
" Czysto formalne wnioskowanie składa się z dwóch
poprzedników, z których z koniecznością wynika
wniosek. Skoro śmiertelność przysługuje wszystkim
ludziom i bycie człowiekiem Sokratesowi, to
śmiertelność przysługuje Sokratesowi.
Arystoteles usystematyzował logikę. Określił,
które formy wnioskowania są poprawne, nadał im
również nazwy.
Przez kolejne dwa tysiące lat studiowanie logiki
oznaczało studiowanie logiki Arystotelesa.
Arystoteles wymienia 4 typy przyczyn
(są to również 4 zasady wyjaśniania zjawisk
i 4 odpowiedzi na pytanie dlaczego? ):
" Materialna (causa materialis) oznacza, że nowa rzecz jest
wytworzona z jakiegoś surowca, tworzywa (w wypadku posągu
może być to marmur, brąz, kamień).
" Formalna (causa formalis) jest nią projekt, który rzezbiarz
ma w głowie i zgodnie z nim obrabia materiał.
" Sprawcza (causa efficiens) oznacza proces tworzenia przez
poruszyciela (pobudka do zmian tkwi w samym rzezbiarzu albo
w zleceniodawcy).
" Celowa (causa finalis) ozn. cel, rację stawania się; to, co
może powstać, gdy zaktualizowana zostanie możność tkwiąca
w rzeczy (cel może polegać na funkcji kultowej lub zdobniczej).
Dualistyczna kosmologia
" Wszechświat składa się z
" 2 błędy Arystotelesa w
dwóch okręgów o
nauce:
odmiennej naturze:
niebiańskiego i
- W mechanice (ruch ciał
ziemskiego
tłumaczył jako dążenie
(księżycowego i
celowe do właściwego ich
podksiężycowego).
miejsca; uważał też, że
odległość nie ma wpływu
" Niebiański wprawiany w
na siłę tego dążenia).
ruch okrężny (=
doskonały) przez
- W astronomii (powrót do
pierwszą przyczynę;
teorii Eudoksosa,
materia eteryczna.
odrzucenie hipotezy
ruchu Ziemi; sfery
" Ziemski ruch
poruszane są przez istoty
prostolinijny; materia
boskie).
zbudowana z 4 żywiołów.
Dowód kosmologiczny (teologia)
Absolut:
" Arystoteles do absolutu dochodzi
poprzez badanie świata fizycznego. " Jest nieruchomy i niezmienny
" Jest niematerialny (czysta
forma)
" We wszechświecie dostrzega proces
" Jest prosty
przechodzenia z możności do aktu,
" Jest istotą duchową
jednolity łańcuch przyczynowo
" Jest istotą rozumną
powiązanych zdarzeń. Każde ogniwo
ma swą przyczynę, ale łańcuch " Porusza świat będąc jego
celem; niczym ukochany, jest
przyczyn nie idzie w nieskończoność.
zródłem przyciągania
Musi istnieć pierwsza przyczyna,
" Myśli sam siebie, kontempluje
która sama nie mając przyczyny
najdoskonalszą rzecz, czyli
istnieje sama przez się.
siebie; myśl myśli.
" Jest jeden
" Absolut nie jest przyczyną sprawczą,
" Jest konieczny
lecz celową. Jest najwyższym celem,
" Jest doskonały
ku któremu kierują się wszelkie
" Wprawił w ruch świat, ale nie
pożądania w przyrodzie i w ten
bierze udziału w tworzeniu go
sposób utrzymuje przyrodę w ruchu.
dalej.
Psychologia Arystotelesa
" Dusza i ciało stanowią nierozłączną całość
" Dusza jest formą ciała, czynnikiem życia, przyczyną
samorzutnych czynności organicznej istoty.
" 3 funkcje, zatem i 3 rodzaje duszy:
- roślinna, wegetatywna (rodzenie, odżywianie, wzrost)
-zwierzęca, zmysłowo motoryczna (postrzeganie, uczucia,
popędy)
- myśląca (poznanie, namysł, wybór; rozum: teoretyczny i
praktyczny)
* 2 rodzaje rozumu:
- Czynny (nous pojetikos) nie jest receptywny, wprawia w ruch
rozum bierny, jest przyczyną ruchu duszy; motor duszy.
- Bierny (nous pathetikos) receptywny, z materiału
zmysłowego wyabstrahowuje pojęcia; aparat odbiorczy
duszy.
Filozofia praktyczna
Człowiek będzie szczęśliwy, " Etyka cnót bierze pod
gdy wykorzysta swoje
uwagę bogactwo i
możliwości i zdolności.
okoliczności sytuacji.
Podsuwa wzorce, daje
Istnieją 3 formy szczęścia
zalecenia uzależnione od
(eudajmonia):
tego, do kogo są
" wśród przyjemności;
kierowane.
" zgodnego z ideałem wolnego
obywatela;
" zgodnego z ideałem badacza
" W swej doktrynie złotego
i filozofa.
środka (gr. metodes)
określał cnotę jako
Aby człowiek mógł być
usposobienie
szczęśliwy, musi spełnić 3
zachowujące środek .
warunki jednocześnie.
Polityka Arystotelesa
Człowiek jest z natury zwierzęciem
politycznym .
Arystoteles wymienia 3 rodzaje państw:
monarchię (jej przeciwieństwo to tyrania),
arystokrację (przeciwieństwo oligarchia, junta),
politeję, czyli rządy obywateli (przeciw. demokracja).
" Kobieta to zdeformowany mężczyzna .
Arystotelesowska Poetyka to
studium literatury i dramatu
" Tragedia może powiedzieć nam
więcej o życiu niż historia.
Wyzwala w odbiorcy emocje i
poprzez katharsis dokonuje w
nim oczyszczenia refleksji
moralnej.
" Poeci to nauczyciele narodu.
Funkcja mimetyczna poezji nie
polega na zwykłym
naśladownictwie rzeczywistości,
lecz na tym, aby przedstawiać
takie charaktery i wydarzenia, w
których ludzie będę mogli się
odnalezć.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
